Inwestycje rzeczowe mają różny charakter. Może to być zakup nowej linii produkcyjnej, środków transportu, modernizacja zakładu, nabycie zorganizowanej części przedsiębiorstwa albo całego podmiotu.

Analiza przepływów finansowych

Przed rozpoczęciem inwestycji, zwłaszcza tych istotnych dla firmy, należy przeprowadzić szczegółową analizę. Dotyczy to w szczególności analizy finansowej. Jest to złożony proces, w którym kluczowym czynnikiem jest poprawność szacunków dotyczących strumieni dochodów i wydatków.

Istotne, żeby w analizie uwzględnione zostały dochody i wydatki rozumiane jako przepływy finansowe, a nie jako kategorie bilansowe. Oznacza to konieczność korekty wydatków o pozycje zaliczane do kosztów, ale niebędące wydatkiem pieniężnym. W praktyce najczęściej taką pozycją jest amortyzacja. Otrzymany w ten sposób dochód netto projektu inwestycyjnego to kwoty, którymi właściciel będzie mógł swobodnie dysponować w poszczególnych latach.

Jeśli jakieś koszty zostały poniesione przed podjęciem decyzji ostatecznej decyzji o rozpoczęciu realizacji projektu (np. badania rynku), to nie powinny być uwzględnione w rachunku. Jeżeli bowiem koszty zostały już poniesione, to fakt przystąpienia do realizacji projektu bądź nie przystąpienia, już nic nie zmieni. Koszty te prawdopodobnie zostały już uwzględnione w rozliczeniach podatkowych.

W kalkulacji należy również uwzględnić koszty utraconych możliwości, czyli korzyści, jakich firma nie osiągnie przystępując do realizacji projektu. Przykładowo, jeśli rozważana jest budowa zakładu na posiadanej przez firmę działce budowlanej, to firma nie osiągnie korzyści wynikających ze sprzedaży działki. Rynkowa wartość działki powinna być uwzględniona jako jeden z kosztów.

Analiza powinna uwzględniać całościowy wpływ na funkcjonowanie przedsiębiorstwa. Dla przykładu: jeśli firma rozważa budowę nowego zakładu produkującego ten sam asortyment co obecnie istniejące zakłady, to część odbiorców produktów nowego zakładu może pochodzić spośród odbiorców już istniejących zakładów. Może to spowodować spadek sprzedaży już istniejących zakładów. W związku z tym w analizie powinien być uwzględniony tylko wzrost sprzedaży netto w skali całej firmy, a nie wielkość sprzedaży nowego zakładu.

Wartość końcowa

Rachunek powinien uwzględniać również wartość końcową projektu. Może to być wartość likwidacyjna lub wartość rezydualna, jeśli po okresie prognozy projekt dalej będzie przynosił wymierne korzyści. Przy kalkulacji wartości likwidacyjnej warto pamiętać o właściwym uwzględnieniu kwestii podatkowych w zależności od tego, czy majątek będzie całkowicie zamortyzowany, czy też nie.

Kapitał obrotowy

W projekcji finansowej należy uwzględnić również zmiany zapotrzebowania na kapitał obrotowy. Wzrost skali działalności z jednej strony wiąże się ze wzrostem takich pozycji jak zapasy i należności, z drugiej strony – ze wzrostem zobowiązań. W analizie należy uwzględnić jedynie zmianę (przeważnie wzrost) zapotrzebowania netto na kapitał obrotowy. Z kolei na końcu okresu obliczeniowego należy uwzględnić uwalniany kapitał obrotowy powstały podczas zakończenia analizowanej działalności.

Szacunek kosztu kapitału

Aby rachunek efektywności inwestycji był w pełni poprawny dokonać należy również szacunków kosztu kapitału potrzebnego do sfinansowania inwestycji.

Rachunek efektywności inwestycji może być sporządzony w cenach stałych lub w cenach bieżących. Jeśli jest sporządzony w cenach stałych, to do dyskontowania należy użyć stopy realnej, jeżeli w cenach bieżących – stopy nominalnej.

Koszt kapitału powinien również uwzględniać poziom ryzyka związany z jego realizacją.

Ocena efektywności

Istnieją różne wskaźniki określające zyskowność inwestycji rzeczowych, jednak najbardziej popularne są NPV (Net Present Value; wartość bieżąca netto) i IRR (Internal Rate of Return; wewnętrzna stopa zwrotu).